نقد کتاب فتح خون

بسم الله الرحمن الرحیم

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    

شهید سید مرتضی آوینی در شهریور سال 1326 در شهر ری متولد شد تحصیلات ابتدایی و متوسطه‌ی خود را در شهرهای زنجان، کرمان و تهران به پایان رساند و سپس به عنوان دانش‌جوی معماری وارد دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد او از کودکی با هنر انس داشت؛ شعر می‌سرود داستان و مقاله می‌نوشت و نقاشی می‌کرد تحصیلات دانشگاهی‌اش را نیز در رشته‌ای به انجام رساند که به طبع هنری او سازگار بود ولی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی معماری را کنار گذاشت و به اقتضای ضرورت‌های انقلاب به فیلم‌سازی پرداخت . 

از آثار شهید آوینی مجموعه ی مقالات سینمایی با نام آیینه ی جادو، کتاب آغازی بر یک پایان، کتاب فتح خون و کتاب مجموعه ی مقالات فرهنگ و هنر، مقاله ی شرح نور در تفسیر غزلیات امام خمینی قدس سره را می توان نام برد.

یکی از آثار ی که معرفی شد و موضوع نقد کتاب این جلسه ما هست کتاب فتح خون از انتشارات واحه که درواقع بازگو کننده جریان کربلا و  عاشورا و شاید بتوان گفت یکی از بهترین آثار شهید آوینی در زمینه وقایع کربلا در بین سایر آثارش با لحنی زیبا آنچه را که واقعیت داشته برای خواننده به تصویر میکشد.

 

این اثر شامل دوبخش هست که قسمت اول ان شامل متن اصلی کتاب و بیان و توصیف ماجراهای پیش آمده از رجب سال 60 تا محرم سال 61 هجری می باشدو اما قسمت دوم که درزمان حیات  شهید آوینی فرصتی برای تنظیم و چاپش نیافته و از زبان نویسنده روایت شده تحلیل و بازگشایی همان وقایع می باشد.

فتح خون در ده فصل روایت شده: آغاز هجرت عظیم، کوفه، مناظره عقل و عشق، قافله عشق در سفر تاریخ، کربلا، ناشئه اللیل، تمییز خبیث از طیب، غربال دهر، سیاره رنج و تماشاگه راز.

باکلمات و جملاتی  که شهید آوینی در این اثر بکاربرده  میتوان آن را به مثابه ی یک روضه یا مقتل تعریف کرد که درقلب خوانندگانش جای میگیرد . فصل های مختلف این اثر نشانگر سعی و تلاش شهید آوینی در شناخت هرچه بیشتر وقایع رخ داده در کوفه و کربلا و درد و رنج هایی که امام حسین(ع) به جان کشیده را دارد و خیلی وقتها نویسنده با یک سری سوالات مبهم روبه روشده که گویا جوابی برای آنها نیافته .

شهید آوینی با بکاربردن برخی جملات ادبی در این اثر ویژگی مهمی چون پیوند عقل و احساس را بیان می کند وبه همین دلیل متن این اثر آن را در بین آثاررش منحصر به فرد می کند.

راوی در این اثر میکوشد تا نگاه شهید آوینی رو نسبت به واقعه کربلا برای مخاطبین بیان کند و اواز انسانی عارف سخن میگوید که گویی زمین را آینه آسمان می بیند و ب ظاهر کفایت نمی کند و تلاش میکند در رابطه با انسانهای امروزی چشم باطن آنها را باز کرده و عمق واقعه را به آنها بفهماند . 

یکی از مفاهیمی که نویسنده در این اثر به آن خیلی توجه داشته ، فرازمانی و فرامکانی بودن عاشورا و کربلاست. او از اصحاب آخرالزمانی امام عشق، سخن گفته که هر انسانی کربلا و عاشورایی دارد . او واقعه عاشورا را یک حقیقت کلی بیان کرده که برای هر انسان و در هر زمان و مکانی ممکن است تکرار شود.

عشق از مفاهیم اصلی این کتاب است که شهید آوینی آن را الگوی خود برای تفسیر و تحلیل واقعه عاشورا قرارداده است.